Muziekjournalist Willem Jongeneelen interviewde Flip Noorman naar aanleiding van zijn Tom Waits-programma. Het artikel verscheen in BN DeStem (DPG Media). Wij mochten het op onze site plaatsen. Met dank aan Willem Jongeneelen!
Zanger Flip Noorman (34), opgegroeid in Ulvenhout, heeft een paar muzikale inspiratiebronnen. Bergen van heren op wiens schouders hij zou willen klimmen. Na zijn tributeshow aan Leonard Cohen heeft hij nu songs van Tom Waits vertaald. Een profiel van deze bijzondere muzikant.
Flip Noorman noemde zichzelf ooit een geïnfecteerde schreeuwpoëet en minnaar van het vrouwenhart. Hij houdt van uitersten. Dan ben je bij het werk van Tom Waits aan het juiste adres. Hoe kwam Tom Waits in het leven van Noorman?
Gedenkwaardige autorit
“Er waren twee momenten bepalend voor mijn interesse in zijn werk. Het eerste was al op 8-jarige leeftijd. Ik zong in Breda in het Sacramentskoor. Met dat kerkkoor hadden we net de kerstnachtdienst gezongen. De dirigent bracht me naar huis en op de radio werd Silent Night in de versie van Tom Waits gedraaid. De dirigent, een forse man, begon keihard mee te zingen. Ik kende dat lied ook en sloot me daarbij aan. Met zijn drieën, in harmonie, Waits en wij. Die bijzondere taxitrip is me altijd bijgebleven.”
Het gelijk van pa
“Later hoorde ik meer Waits. Mijn pa luisterde veel naar hem. Als puber moest ik uiteraard niets hebben van wat pa draaide. Maar toen kwam Punk-O-Rama, vol. 4 uit, een verzamelalbum van het punklabel Epitaph. Ik zat helemaal in de punk toen. Muziek vol distortion, more is more. Tussen al die hoekige rechttoe rechtaan nummers van The Dwarves, Rancid en NOFX stond daar plots Big In Japan, een song van Tom Waits. Minder hard, maar minstens even rauw. Totaal iets anders, maar het nummer raakte me. Ik raakte verslingerd aan zijn werk. Mijn pa bleek gelijk te hebben. Later was hij het ook die mij meenam naar een concert van Cohen. Waits heb ik helaas nooit live gezien. Ik was te jong en de laatste keer dat hij optrad waren de kaartjes voor mij veel te duur.”
Kromme boom
Hoe selecteer je een voorstelling uit dat gigantische oeuvre? Noorman: “Ik heb er mijn dramaturgische visie op losgelaten. Ook op zijn spoken word. Bepalend werd een verhaal dat hij aan zijn kinderen vertelde toen die hem vroegen waarom hij anders was dan andere papa’s. Hij vertelde het verhaal van de kromme en de rechte boom. Die laatste zei: ‘Kijk naar mij. Ik ben lang, knap, recht.’ Maar toen kwamen de houthakkers: ‘Laten we alle rechte bomen kappen.’ Er werden tandenstokers, lucifers en rollen papier van gemaakt. De kromme boom staat er nog. Die werd alleen maar groter en interessanter.”
Waits spitsvondig en sfeervol
Waits is voor Noorman zanger én verhalenverteller. “Ik heb zijn werk vertaald, niet hertaald. Ik ben geen Jan Rot. Waar het kon, bleef ik zoveel mogelijk bij de originele tekst. Maar Waits maakt ook sfeer, hij brult soms echt, met een hoog street level. Door die bulderende stem wordt wel eens vergeten wat voor fantastische tekstschrijver hij is. Spitsvondig, gevoelig, vol humor.”
“Het was aan mij om de dronkenpianoballades uit zijn croonertijd aan zijn avantgardistische werk te koppelen. Vanaf Swordfishtrombones (1983) vond ik zijn werk een decennium lang waanzinnig. Op de albums Rain Dogs (1985), en later ook Bone Machine (1992) vind ik hem het meest authentiek. Hij balanceert. Kitsch ligt altijd ergens op de loer, soms was het uitkijken dat hij geen karikatuur van zichzelf werd. Ik krijg daar geen last van. Ik ben mezelf die hem zingt. Ik knipoog naar hem. Het programma draait om de verhalenverteller van de kromme bomen. Het is een lofzang op het anders zijn.”
Flip Noorman zong in zijn vorige theatervoorstelling muziek van Leonard Cohen.
Cohen en Waits
Flip Noorman zong in zijn vorige theatervoorstelling muziek van Leonard Cohen.
Het verschil tussen het werk van Cohen en Waits is volgens Noorman groot. “Cohen is de klassieke tempel waarin iedereen welkom is, Waits is jazzier, inventiever. Ook het ritmische karakter is belangrijk. Voor ik kon gaan vertalen, moest ik ook de groove begrijpen, want die is even belangrijk als de inhoud. Gelukkig ben ik ook muzikant. Na het vertalen is het net zo lang spelen en zingen tot het lekker bekt. Alles valt dan organisch op zijn plek. In mijn tussenteksten zitten ook citaten van Waits uit interviews. Ik vertel ze als anekdotes over mezelf. Het publiek mag zelf uitzoeken wat waar is en wat niet. Waits wierp ook graag rookgordijnen op. Liever een mooie leugen dan een saaie waarheid. Laat de waarheid nooit een goed verhaal in de weg zitten.”
Willem Jongeneelen
– januari 2023, BN DeStem (DPG Media).
Link naar het oorspronkelijke artikel in BN deStem.
